Δελτίο τύπου

Των Τμημάτων Απεξάρτησης των Νοσοκομείων του Εθνικού Συστήματος Υγείας των Εγκεκριμένων εκ του Νόμου 4139/2013 Οργανισμών Θεραπείας

7/11/2023

Σκέψεις και προβληματισμοί αναφορικά με την πρόταση του Υπουργείου Υγείας για τη δημιουργία Ενιαίου Οργανισμού για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση των Εξαρτήσεων

Στις 6/11/2023 μετά από κοινό αίτημα των Διευθυντών / Επιστημονικά Υπευθύνων των Προγραμμάτων Απεξάρτησης των Νοσοκομείων του ΕΣΥ, εγκεκριμένων εκ του Νόμου 4139/2013 Οργανισμών Θεραπείας (ΨΝΑ, ΨΝΘ, Γ. Νοσοκομείο Ιωαννίνων Γ. Χατζηκώστα, Γ. Νοσοκομείου Κέρκυρας) συναντηθήκαμε με τον αρμόδιο για θέμα Ψυχικής Υγείας και Εξαρτήσεων Υφυπουργό Υγείας κ. Βαρτζόπουλο η κα Χρηστίδη Στέλλα, Διευθύντρια της Μονάδας Απεξάρτησης 18ΑΝΩ του ΨΝΑ, η κα Σεγρέδου Ειρήνη, Διευθύντρια της Μονάδα Απεξάρτησης από το Αλκοόλ του ΨΝΑ, ο κ. Γκιουζέπας Στέλιος Επιστημονικά Υπεύθυνος του Προγράμματος Εναλλακτικής Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων ΑΡΓΩ, η κα Ηλιοπούλου Λυγερή, Επιστημονικά Υπεύθυνη Τμήματος αντιμετώπισης χρηστών ναρκωτικών του πολυδύναμου κέντρου του Γ. Νοσοκομείου Ιωαννίνων Γ. Χατζηκωστα και ο κ. Μιχαλαρέας Ηλίας, Επιστημονικά Υπεύθυνος της Μονάδας ΔΙΑΠΛΟΥΣ του Γενικού Νοσοκομείου Κέρκυρας, με αίτημά μας την ενημέρωση για τις επικείμενες αλλαγές στο χάρτη των υπηρεσιών απεξάρτησης και τη δημιουργία του Ενιαίου Οργανισμού για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση των Εξαρτήσεων.

Αφετηρία της συζήτησης και κοινός τόπος με τον κ. Υφυπουργό Υγείας υπήρξε η αναγκαιότητα αλλαγών στο χάρτη των υπηρεσιών απεξάρτησης με στόχο τη βελτίωση και μετεξέλιξη των παρεχόμενων υπηρεσιών προς όφελος των εξαρτημένων ατόμων, η αντιμετώπιση φαινομένων διαφωνιών μεταξύ των μέχρι σήμερα εγκεκριμένων φορέων θεραπείας (ΚΕΘΕΑ, ΟΚΑΝΑ, Ψυχιατρεία), αλληλοεπικαλύψεων υπηρεσιών στα αστικά κέντρα και απουσία υπηρεσιών στην υπόλοιπη επικράτεια, ελλειπή ύπαρξη υπηρεσιών απεξάρτησης για το αλκοόλ, ορθολογικότερη κατανομή των οικονομικών πόρων μεταξύ των φορέων, αναγκαιότητα αντιμετώπισης φαινομένων γραφειοκρατίας.

Από τη συνάντηση προκύπτουν σειρά στοιχείων προβληματισμού σε ζητήματα που τέθηκαν εκ μέρους μας στον κ. Υφυπουργό Υγείας, ζητημάτων που κατά τη γνώμη μας χρήζουν περισσότερης συζήτησης, διαβούλευσης, διευκρίνησης ή/και τροποποίησης από αυτά που παρουσιάστηκαν από τον κ. Υφυπουργό στο υπό σύνταξη Νομοσχέδιο. Συγκεκριμένα:

• Η διασφάλιση του Δημόσιου και Δωρεάν χαρακτήρα των υπηρεσιών απεξάρτησης, καθώς ο προτεινόμενος εκ του Υπουργείου οργανισμός θα είναι ΝΠΙΔ και όχι ΝΠΔΔ, όπως οι υπηρεσίες στις οποίες προϊστάμεθα μέχρι σήμερα στα Νοσοκομεία του ΕΣΥ. Στο σημείο αυτό η απάντηση του κ. Υφυπουργού ανέδειξε τη δυσκολία μετατροπής των σχέσεων εργασίας των εργαζόμενων στους εγκεκριμένους οργανισμούς θεραπείας που ήδη είναι ΝΠΙΔ (ΚΕΘΕΑ, ΟΚΑΝΑ) και την αδυναμία ένταξής τους σε ΝΠΔΔ λόγω ΑΣΕΠ, παρουσιάζοντας την επιλογή του ΝΠΙΔ ως μοναδική επιλογή.          
• Η διασφάλιση της αυτοτέλειας και του θεραπευτικού πλουραλισμού των υπηρεσιών απεξάρτησης με τη διατήρηση των ιδιαίτερων και ξεχωριστών στοιχείων θεραπευτικής προσέγγισης, φυσιογνωμίας, φιλοσοφίας κάθε οργανισμού θεραπείας. Στο σημείο αυτό ο κ. Υφυπουργός ανέφερε ότι οι εγκεκριμένοι οργανισμοί θεραπείας θα ενταχθούν άμεσα στο νέο οργανισμό ως τέτοιοι, χωρίς όμως να περιγράψει και διασφαλίσει τη μακροπρόθεσμη διατήρησή τους. 
• Η απόλυτη ταύτιση / εξίσωση της διοικητικής δομής, “υπέρτατης αρχής” του νέου οργανισμού με την τωρινή διοικητική δομή του ΔΣ του ΟΚΑΝΑ, η οποία προκρίνεται μεταβατικά για το χρονικό διάστημα της πρώτης περιόδου ως η πλέον “λειτουργική”, αλλά και η απουσία περιγραφής κριτηρίων για τη συγκρότηση και σύνθεσή της σε επόμενο χρονικό στάδιο.
• Η δημιουργία επιστημονικού συμβουλίου γνωμοδοτικού χαρακτήρα (μένει να διευκρινιστεί εάν θα είναι 7μελές ή 9μελές) το οποίο στην πρώτη μεταβατική περίοδο θα οριστεί από τον κ. Υφυπουργό και θα στελεχωθεί από εγνωσμένους επιστήμονες του πεδίου, χωρίς την περιγραφή κριτηρίων για τη συγκρότηση και σύνθεσή του σε επόμενο χρονικό στάδιο και χωρίς την πρόνοια για συμμετοχή εκπροσώπων των μέχρι σήμερα εγκεκριμένων εκ του νόμου οργανισμών θεραπείας.
• Η δημιουργία 6 Διευθύνσεων, των Διευθύνσεων Απεξάρτησης, Υποκατάστασης, Μείωσης της Βλάβης, Φυλακών, Πρόληψης και Κοινωνικής Επανένταξης και τη μεταφορά στην ουσία αρμοδιοτήτων και εξουσιών που μέχρι σήμερα λαμβάνονταν σε σειρά οργάνων και επιτροπών βάσει της λειτουργίας των μέχρι σήμερα εγκεκριμένων οργανισμών θεραπείας στα χέρια 6 προσώπων, διορισμένων από το Υπουργείο Υγείας. 
• Η δημιουργία ενός υδροκέφαλου και συγκεντρωτικού οργανισμού με πάνω από 1.500 εργαζομένους και η παντελής απουσία πρόνοιας τουλάχιστον τη δεδομένη χρονική στιγμή για αποκεντρωμένες διοικητικές / επιστημονικές / διευθυντικές υπηρεσίες / δομές και η υπερσυγκέντρωση όλων των προαναφερθέντων υπηρεσιών στην πρωτεύουσα, γεγονός που δεδομένα θα δημιουργήσει σημαντικές δυσχέρειες στο διοικητικό και επιστημονικό έργο των αποκεντρωμένων υπηρεσιών απεξάρτησης.
• Η απουσία μακροπρόθεσμης δέσμευσης για τη διατήρηση όλων των θέσεων εργασίας των εργαζόμενων με συμβάσεις ΙΔΑΧ και ΙΔΟΧ στο νέο οργανισμό, αλλά και η απόκριση του Υπουργού στο σχετικό ερώτημά μας ότι τα θέματα αυτά θα ρυθμίσουν οι νέες διοικητικές, διευθυντικές και επιστημονικές αρχές.
• Η απουσία πρόνοιας για την εξαρχής άμεση εξίσωση των προερχόμενων εκ των Δημόσιων Νοσοκομείων του ΕΣΥ εργαζομένων στο νέο οργανισμό αναφορικά με το επίδομα ανθυγιεινής εργασίας, επίδομα που λαμβάνουν ήδη και θα λαμβάνουν οι εκ των ΝΠΙΔ (ΚΕΘΕΑ, ΟΚΑΝΑ) εργαζόμενοι στο νέο οργανισμό.
• Η απουσία πρόνοιας και σχεδίου για την εφημέρευση του επιστημονικού προσωπικού στις υπηρεσίες του νέου οργανισμού, αλλά και η συνεπαγόμενη μελλοντική αποχώρηση αυτού του επιστημονικού προσωπικού από τις εφημερίες των Ψυχιατρικών Νοσοκομείων ή/και των Ψυχιατρικών Τμημάτων Γενικών Νοσοκομείων και η μετάθεση επίλυσης αυτού του ζητήματος στο μέλλον.
• Η θεωρητική δυνατότητα επιλογής όλων των εργαζομένων σε υπηρεσίες απεξάρτησης των Δημόσιων Νοσοκομείων του ΕΣΥ, ανεξαρτήτου σχέσης εργασίας (Δημοσίων Υπαλλήλων, ΙΔΑΧ, ΙΔΟΧ) για ένταξη στο νέο οργανισμό ή η επιλογή παραμονής σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας. Θεωρητική επιλογή, καθώς το τοπίο και στις 2 δυνατότητες / επιλογές είναι ρευστό, υπό διαμόρφωση και υποκείμενο σε δραστικές αλλαγές.             

Ως Διευθυντές / Επιστημονικά Υπεύθυνοι των Προγραμμάτων Απεξάρτησης των Νοσοκομείων του ΕΣΥ, εγκεκριμένων εκ του Νόμου 4139/2013 Οργανισμών Θεραπείας, θεωρούμε ότι αλλαγές στο πεδίο των υπηρεσιών απεξάρτησης είναι αναγκαίες, ιδιαίτερα λόγω της ιδιαίτερης και διαρκώς μεταβαλλόμενης φύσης του ζητήματος της εξάρτησης από ψυχοτρόπες ουσίες, αλλά και των ραγδαίων αλλαγών που συντελούνται στο προφίλ των χρηστών που καλούμαστε να εξυπηρετήσουμε. Υποστηρίζουμε ότι αλλαγές που μπορούν να αποδειχτούν εφαρμόσιμες, στέρεες και αποτελεσματικές, αλλαγές που κάνουν την ουσιαστική διαφορά, προκύπτουν έπειτα από συστηματική επικοινωνία, διάλογο, ενημέρωση, συζήτηση, διαβούλευση με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, όταν εδράζονται σε αξιοκρατικά κριτήρια και όταν βασίζονται σε επιστημονικά κριτήρια και γνώση. Επιπροσθέτως, πιστεύουμε ότι αφετηρία ενός τέτοιου διαλόγου μπορεί να αποτελέσει το εδώ και 2 χρόνια περίπου κατατεθέν και προσφάτως επικαιροποιημένο  σχέδιο της Εθνικής Επιτροπής Σχεδιασμού για την Αντιμετώπιση των Εξαρτήσεων, στην προετοιμασία του οποίου υπήρχε ο αναγκαίος χώρος συζήτησης, διαφωνιών, αλλά εντέλει συγκλίσεων και συμφωνιών των εκπροσώπων όλων των εγκεκριμένων μέχρι σήμερα οργανισμών θεραπείας. Πρόταση και έκκληση μας προς την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου, τους αξιότιμους κκ Υπουργούς, Υφυπουργούς και τους άμεσους συνεργάτες τους είναι να δώσουν τον αναγκαίο χρόνο και να διαμορφώσουν τις συνθήκες ενός τέτοιου διαλόγου. 

Με εκτίμηση,

Χρηστίδη Στέλλα, Ψυχίατρος, Διευθύντρια Μονάδας Απεξάρτησης 18ΑΝΩ, ΨΝΑ

Σεγρέδου Ειρήνη, Ψυχίατρος , Συντονίστρια – Διευθύντρια Μονάδας Απεξάρτησης από το αλκοόλ, ΨΝΑ

Δύντσικου Δέσποινα, Ψυχίατρος, Διευθύντρια Τμήματος Αποκατάστασης Εξαρτημένων  ΙΑΝΟΣ, ΨΝΘ

Γκιουζέπας Στέλιος, Ψυχολόγος, Επιστημονικά Υπεύθυνος Προγράμματος Εναλλακτικής Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων ΑΡΓΩ, ΨΝΘ

Τσενεκίδης Γιώργος, Ψυχίατρος, Προϊστάμενος – Επιστημονικά Υπεύθυνος, Μονάδας Απεξάρτησης από Αλκοόλ, Φάρμακα και Τυχερά παιχνίδια, ΨΝΘ

Ηλιόπουλου Λυγερή, Ψυχίατρος, Επιστημονικά Υπεύθυνη Τμήματος αντιμετώπισης χρηστών ναρκωτικών του πολυδύναμου κέντρου του Γ .Ν. Ι.Γ. Χατζηκωστα

Μιχαλαρέας Ηλίας, Ψυχολόγος, Επιστημονικά Υπεύθυνος ΔΙΑΠΛΟΥΣ Γενικού Νοσοκομείου Κέρκυρας